Vejeteryanlk ve beslenme Vejeteryan diyetlerin cogu dikkatli duzenlendigi takdirde besin ogeleri yonunden yeterlidir. Ozellikle vejeteryan diyet az da olsa baz hayvansal besinleri iceriyorsa tum besin ogelerini bu diyetle karslamak mumkundur. Sut, peynir ve veya yumurta yiyen vejeteryanlarda hic hayvansal besin yemeyenlere oranla besin ogesi yetersizliklerine cok az rastlanr. Ancak veganlar, fruvitaryanlar ve Zen makrobiyotik diyet uygulayanlar protein, riboflavin, B12 vitamini, demir, kalsiyum ve cinkoyu yeterince alamayabilirler. B12 vitamini yetersizligi yonunden riskli gruplardan biridir. Bu risk ozellikle hayvansal besinleri hic tuketmeyen veganlar icin onem tasmaktadr. Laktovejeteryanlar sut ve turevlerinden, laktoovovejeteryanlar da bunlara ek olarak yumurtadan yeterli B12 vitamini almaktadrlar. Veganlarda genellikle serum total B12 vitamini duzeyleri bir miktar dusuk olmasna karsn beklenenin aksine klinik ve biyokimyasal yetersizlik belirtilerine sk rastlanmaz. Bunun nedenlerinden biri gelismis ulkelerdeki veganlarn duzenli olarak vitamin B12 iceren multivitamin ilaclarnn kullanmalardr. Az gelismis ulkelerde ise diyete kontamine olan bakteriler B12 vitamini sentezleyerek alma katkda bulunmaktadrlar. Ayrca vejeteryanlarda B12 vitamininin enterohepatik dolasmnn daha etkin oldugu, ince barsaklara safrayla ve besinlerden bakteri kontaminasyonu ile gelen vitaminin geri emiliminin % 100 e kadar ulastg bildirilmektedir. Boylelikle yetersizligin baslamas 20-30 yla kadar uzamaktadr. Vejeteryanlarda yetersizligi kolaylastrabilecek en onemli faktor mide veya pankreas bozukluklardr. Bu durumda yetersizlik 1-3 yl gibi daha ksa surede ortaya ckabilir. Vejeteryan annelerin bebeklerinde B12 vitamini yetersizligi gorulebilir. Annenin sutundeki vitamin miktar da oldukca dusuktur. Bebekler ilk 4 ay normal iken daha sonra uyusukluk, hareketsizlik gibi yetersizlik belirtileri gostermeye baslarlar. Gelisme geriligi gorulebilir. Anneye kobalamin verilmesi, sutun vitamin icerigini de arttrr. Bebege verilen kobalamin duzelme saglar. Vejeteryan yetiskin ve cocuklarda dengeli bir diyet tuketildigi takdirde demir depolar bir miktar dusuk olmasna karsn asikar anemi omnivorlardan (hem hayvansal hem bitkisel yiyenlerden) farkllk gostermemektedir. Ancak Kanada'ya goc etmis laktoovovejeteryanlarda demir yetersizligi anemisi rapor edilmistir. Bunda mayalandrlmams tam bugday unundan yaplms capati, taninden zengin baharat ve caylarn cok tuketilmesinin rolu oldugu belirtilmistir. Vejeteryanlarda hem olmayan demirin emilimini arttran C vitamini kaynaklarnn her ogunde ve yeterince alnmas, emilimi azaltan cay kahve vb iceceklerin aralarda tuketilmesi ve cok fazla icilmemesi, gebelikte ihtiyacn artmas ve zayflama diyetlerinde diyetle alnabilen miktarn dusuk olmas nedeniyle demir preparatlarnn kullanlmas, demir emilimini bozan antiasit gibi ilaclarn kullanmna dikkat edilmesi durumunda aynen omnivorlarda oldugu gibi demir yetersizligi anemisinden korunmak mumkun olmaktadr.