celikci
New member
Rusya ile ittifak, dengeler… Çin ve Rusya şu anda 1950’lerin sonlarından bu yana sahip oldukları en âlâ ilgiler ortasında. Resmi bir ittifakları olmamasına karşın, iki ülkenin diplomatik ve ekonomik atakları koordine etmek ve ABD’ye karşı bir ittifak oluşturmak için gayri resmi bir muahedesi var. Bugün, Çin ve Rusya’nın çıkarları da büsbütün uyumlu değil. İki ülkenin ittifakı doğal olarak daha yüksek bir anti-Amerikan bloğu oluşturmakla alakalı, bunun da Çin’in Rusya ile ittifakını riskli kılan birtakım ögeler barındırdığını söyleyebiliriz.
Rusya-Ukrayna barış yahut ateşkes durumu… Rusya, Ukrayna’da zorlanıyor ve büyük olasılıkla sonlu kazanımlar içeren bir barışa razı olmak durumunda olacak. Bunu, taleplerin Ukrayna’nın tamamını içermemesi ve Donbas üzere tartışmalı bölgelerle hudutlu kalmasından anlayabiliriz. Ukrayna, Rusya’ya değerli bir direnç göstererek savaşın sonunda tahminen kaybeden taraf olacaksa bile, Rusya’ya tam olarak tadını çıkartacağı bir zafer imkanı da vermemiş olacak. Putin de, bununla birlikte rejimini devamlı kılabilmek noktasında isteklerini hudutlu tutabilir. Barış ve ateşkes kavramlarını da ayırmak gerekiyor. Kesin barış ortadaki toprak uyuşmazlıkları niçiniyle güç görünüyor. İstanbul’da yapılan heyetler ortası toplantıda de başlıkların güvenlik garantisi ve ateşkes üzerinde olduğunu belirtmek gerek.
Rusya’nın agresifleşmesi, işin nükleer boyuta gitmesi, NATO ile çatışma durumu istenmeyen ve işi ortasından çıkılması imkansız hale getirecek ögeler. Ambargolar ise Rusya’yı ekonomik olarak geriletiyor ve hareket alanını daraltıyor. Rusya, Ukrayna’yı alanda yense bile ekonomik yaptırımlar masadaki durumun alakasız bir risk-ödül oranına gerçek getiriyor.
ABD’nin rolü ve etkileşimleri… ABD hem siyasi/askeri açıdan, birebir vakitte ekonomik açıdan istikrarları lehine çevirme fırsatını yaratmış durumda. Savaş öncesinde Fransa ve Almanya’nın diplomasisi boşa çıkarken, bu ülkelerin NATO ittifakı dahilinde biraz da mecburî hissederek yaptırımlara katılma hususu kelam konusu. Rusya’ya yönelik görülmemiş bir ekonomik/finansal ambargo ve siyasi izolasyon uygulanırken, İsveç, İsviçre üzere ülkelerin bile Batı kampında yer tuttukları ve tarafsız kalmanın başka tarafta görünmek üzere algılanacağı bir siyasi istikrar nizamı oluştu. Bu durum, tarafsız kalmak isteyen üçüncü ülkeleri de zorlayacaktır ve Rusya ile ABD kampı içinde bir seçim yapmaya zorlanacaklardır. Ekonomik izolasyona ve yaptırıma mevzu olmama isteği birfazlaca ülkeyi, şayet anti-Amerikan bir ideoloji yoksa, Batı kampının yanında durmaya, yani ABD ile birebir tarafta olmaya zorlayacaktır.
Ekonomik açıdan ise güç kartı, ABD’nin birkaç yıldır üretici olarak da piyasaya çıkıp yeniden petrol ihraç etmesinin getirdiği bir birikimli kazanım olacaktır. ABD şu anda Rus gücüne ambargo uygulatmaya çalışıyor. Bu emelle OPEC bloğuna daha fazla petrol ürettirmek, sıvılaştırılmış doğalgaz sevkiyatını uygun şartlarla yaptırmak üzere açığı ikame edecek tahliller öne sürerken, bununla birlikte da kendi ürettiği Amerikan tipi petrolü de AB’ye satma niyetinde. Güç bağımlısı AB, ekonomik kriz tesirine girmemek için ya Rus kaynaklarına güvenip siyasi manada da geri duracak, ya da ABD’ye bağımlı olacak. ABD’nin elinde 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra uyguladığı Marshall yardımlarının güç versiyonu üzere bir kart olacak.
Siyasi istikrarlar, coğrafik çevreleme… ABD ile Rusya içinde 1997’de yapılan muahede NATO’nun doğuya hakikat genişlememesi, eski Sovyet ülkelerini ve Rusya’nın hudut komşularını içine almamasını içeriyordu. Bu kaide ihlal edildi ve NATO biroldukça eski komünist blok ülkesini içine aldı ve buna Baltık cumhuriyetlerini de dahil etti. Ukrayna’nın içeri dahil edilmesi ise Karadeniz’in NATO tarafınca kuşatılması demek olacak ki, Rusya’nın güney yolunu da kapayan bir durum bu.
Çin’in alanında ise birfazlaca kuşatma ögesi var. Tayvan’ı ele geçirmek isteyen Çin, Pasifik ve Çin Denizi’nde Japonya ve ABD ile karşı karşıya olurken, teknoloji ticaretinde de Japonya ve Güney Kore tarafınca çevrelenecektir. Biden idaresinin, Trump’ın başlatmış olduğu ticaret savaşını bitirmediğini de belirtmek gerek. QUAD (Quadrilateral Security Dialogue; Avustralya, Hindistan, Japonya, ABD) ve AUKUS (Avustralya, İngiltere, ABD) üzere birlikler mümkün Çin agresyonuna karşı teyakkuzda olacaklardır ve aslında Çin kaynaklı bir güvenlik tehdidine karşı kurulmuş durumdalar.
Sonuç? Kapitalist düzenle komünist sistemin savaştığı Soğuk Savaş, yerini Batı tipi demokrasi – Doğu tipi otorite tertibini karşı karşıya getiren yeni bir Soğuk Savaş II’ye bırakıyor görünüyor. Ülkelerin hem ekonomik çıkar, tıpkı vakitte tarihi ve kültürel bağlar itibariyle toprak argümanları bu işi daha fazla askeri hareketlilik noktasına döküyor, bunun da ekonomik sonuçları olumsuz oluyor. En azından şu anda emtia fiyatlarından yaşanan global enflasyon tesirini buna örnek gösterebiliriz. Ukrayna kampına dayanak konusunda, olağan olarak kimse bunu demokratik nizam yahut kapitalist nizam savunuculuğu için yapmıyor. Büsbütün ekonomik ilgi ve çıkarlar kelam konusu. Global finansal sistemin belirleyici ABD de burada yönlendirici güç. ABD – Rusya ve ABD – Çin gayretleri farklı alanlardadır; birincisi siyasi, ikincisi ekonomik tarafta. ABD’nin hayali Avrupa’dan ve Karadeniz’den uzaklaşan, Ural steplerine, Sibirya’ya ve Avrasya karasına hapsolan bir Rusya, öteki tarafta da ABD’nin birkaç ülkeyi (Japonya, Güney Kore, AB, Hindistan) sonlu biçimde müsaade vererek soktuğu oligopol piyasanın dışına itilen bir Çin.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı
Rusya-Ukrayna barış yahut ateşkes durumu… Rusya, Ukrayna’da zorlanıyor ve büyük olasılıkla sonlu kazanımlar içeren bir barışa razı olmak durumunda olacak. Bunu, taleplerin Ukrayna’nın tamamını içermemesi ve Donbas üzere tartışmalı bölgelerle hudutlu kalmasından anlayabiliriz. Ukrayna, Rusya’ya değerli bir direnç göstererek savaşın sonunda tahminen kaybeden taraf olacaksa bile, Rusya’ya tam olarak tadını çıkartacağı bir zafer imkanı da vermemiş olacak. Putin de, bununla birlikte rejimini devamlı kılabilmek noktasında isteklerini hudutlu tutabilir. Barış ve ateşkes kavramlarını da ayırmak gerekiyor. Kesin barış ortadaki toprak uyuşmazlıkları niçiniyle güç görünüyor. İstanbul’da yapılan heyetler ortası toplantıda de başlıkların güvenlik garantisi ve ateşkes üzerinde olduğunu belirtmek gerek.
Rusya’nın agresifleşmesi, işin nükleer boyuta gitmesi, NATO ile çatışma durumu istenmeyen ve işi ortasından çıkılması imkansız hale getirecek ögeler. Ambargolar ise Rusya’yı ekonomik olarak geriletiyor ve hareket alanını daraltıyor. Rusya, Ukrayna’yı alanda yense bile ekonomik yaptırımlar masadaki durumun alakasız bir risk-ödül oranına gerçek getiriyor.
ABD’nin rolü ve etkileşimleri… ABD hem siyasi/askeri açıdan, birebir vakitte ekonomik açıdan istikrarları lehine çevirme fırsatını yaratmış durumda. Savaş öncesinde Fransa ve Almanya’nın diplomasisi boşa çıkarken, bu ülkelerin NATO ittifakı dahilinde biraz da mecburî hissederek yaptırımlara katılma hususu kelam konusu. Rusya’ya yönelik görülmemiş bir ekonomik/finansal ambargo ve siyasi izolasyon uygulanırken, İsveç, İsviçre üzere ülkelerin bile Batı kampında yer tuttukları ve tarafsız kalmanın başka tarafta görünmek üzere algılanacağı bir siyasi istikrar nizamı oluştu. Bu durum, tarafsız kalmak isteyen üçüncü ülkeleri de zorlayacaktır ve Rusya ile ABD kampı içinde bir seçim yapmaya zorlanacaklardır. Ekonomik izolasyona ve yaptırıma mevzu olmama isteği birfazlaca ülkeyi, şayet anti-Amerikan bir ideoloji yoksa, Batı kampının yanında durmaya, yani ABD ile birebir tarafta olmaya zorlayacaktır.
Ekonomik açıdan ise güç kartı, ABD’nin birkaç yıldır üretici olarak da piyasaya çıkıp yeniden petrol ihraç etmesinin getirdiği bir birikimli kazanım olacaktır. ABD şu anda Rus gücüne ambargo uygulatmaya çalışıyor. Bu emelle OPEC bloğuna daha fazla petrol ürettirmek, sıvılaştırılmış doğalgaz sevkiyatını uygun şartlarla yaptırmak üzere açığı ikame edecek tahliller öne sürerken, bununla birlikte da kendi ürettiği Amerikan tipi petrolü de AB’ye satma niyetinde. Güç bağımlısı AB, ekonomik kriz tesirine girmemek için ya Rus kaynaklarına güvenip siyasi manada da geri duracak, ya da ABD’ye bağımlı olacak. ABD’nin elinde 2. Dünya Savaşı’ndan daha sonra uyguladığı Marshall yardımlarının güç versiyonu üzere bir kart olacak.
Siyasi istikrarlar, coğrafik çevreleme… ABD ile Rusya içinde 1997’de yapılan muahede NATO’nun doğuya hakikat genişlememesi, eski Sovyet ülkelerini ve Rusya’nın hudut komşularını içine almamasını içeriyordu. Bu kaide ihlal edildi ve NATO biroldukça eski komünist blok ülkesini içine aldı ve buna Baltık cumhuriyetlerini de dahil etti. Ukrayna’nın içeri dahil edilmesi ise Karadeniz’in NATO tarafınca kuşatılması demek olacak ki, Rusya’nın güney yolunu da kapayan bir durum bu.
Çin’in alanında ise birfazlaca kuşatma ögesi var. Tayvan’ı ele geçirmek isteyen Çin, Pasifik ve Çin Denizi’nde Japonya ve ABD ile karşı karşıya olurken, teknoloji ticaretinde de Japonya ve Güney Kore tarafınca çevrelenecektir. Biden idaresinin, Trump’ın başlatmış olduğu ticaret savaşını bitirmediğini de belirtmek gerek. QUAD (Quadrilateral Security Dialogue; Avustralya, Hindistan, Japonya, ABD) ve AUKUS (Avustralya, İngiltere, ABD) üzere birlikler mümkün Çin agresyonuna karşı teyakkuzda olacaklardır ve aslında Çin kaynaklı bir güvenlik tehdidine karşı kurulmuş durumdalar.
Sonuç? Kapitalist düzenle komünist sistemin savaştığı Soğuk Savaş, yerini Batı tipi demokrasi – Doğu tipi otorite tertibini karşı karşıya getiren yeni bir Soğuk Savaş II’ye bırakıyor görünüyor. Ülkelerin hem ekonomik çıkar, tıpkı vakitte tarihi ve kültürel bağlar itibariyle toprak argümanları bu işi daha fazla askeri hareketlilik noktasına döküyor, bunun da ekonomik sonuçları olumsuz oluyor. En azından şu anda emtia fiyatlarından yaşanan global enflasyon tesirini buna örnek gösterebiliriz. Ukrayna kampına dayanak konusunda, olağan olarak kimse bunu demokratik nizam yahut kapitalist nizam savunuculuğu için yapmıyor. Büsbütün ekonomik ilgi ve çıkarlar kelam konusu. Global finansal sistemin belirleyici ABD de burada yönlendirici güç. ABD – Rusya ve ABD – Çin gayretleri farklı alanlardadır; birincisi siyasi, ikincisi ekonomik tarafta. ABD’nin hayali Avrupa’dan ve Karadeniz’den uzaklaşan, Ural steplerine, Sibirya’ya ve Avrasya karasına hapsolan bir Rusya, öteki tarafta da ABD’nin birkaç ülkeyi (Japonya, Güney Kore, AB, Hindistan) sonlu biçimde müsaade vererek soktuğu oligopol piyasanın dışına itilen bir Çin.
Kaynak Tera Yatırım
Hibya Haber Ajansı